Kalp krizi kalbi besleyen damarlar olan koroner damarlarda
tıkanıklık olduğunda bu tıkanıklığın kalpte beslediği kalp kası bölgesinde ölüm
infaktüs olmasıyla ortaya çıkar. Yani kalp krizi olması için önceden kalbi
besleyen damarlarda darlık olması bu darlığın ilerleyerek damar duvarını hemen
hemen hiç kan geçmeyecek kadar tıkaması gerekir. Kalbi besleyen damarlar olan
koroner damarlar damar sertliği=aterosiklerozkimler-kalp-krizi-riski-altindadir
hastalığı ile tıkanırlar.
Damar sertliği=aterosikleroz ise belirli risk faktörlerinin
biraraya gelmesi sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu risk faktörleri de:
Sigara, kan yağlarının yüksek olması (kolesterol yüksekliği) , tansiyon
yüksekliği ( hipertansiyon), şeker hastalığı, aile öyküsü, A tipi kişilik,
şişmanlık,erkek cinsi, menapoz, yaş( 40 yaş üstü ), stres gibi faktörlerdir.
Dolayısıyla bir kalp krizinin ortaya çıkması için öncelikle daralmış bir kalp
damarı gerekmektedir. Bu da yıllar içerisinde gelişmektedir. Zaten daralmış bir
damarda susuzluk, sıcak, hafif bir stres ya da ağır bir yemekle bir miktar
büzülme bile o damarın beslediği kalp kası bölgesinde ölüme yol açabilir. Buna
kalp krizi denmektedir.
Sonuç olarak tek başına sıcak ya da tek başına stres
sağlıklı bir insanda kalp krizi geçirilmesine yol açabilecek bir etken
değildir. Kalp krizine müdahele mevsimsel değişiklikler göstermez.Yaz ya da kış
farketmeden süratle ve doğru uygulanmalıdır. Gelişmiş ülkelerdeki standart
uygulama bu işle görevli yeniden canlandırma ekiplerinin hızla çağırılarak
sadece bu ekiplerin yeniden canlandırma işlemini uygulaması tarzındadır.
Etraftaki gelişi güzel hekimlik uygulamalarının hatalarından da böylece korunmuş
olunur. Ülkemizde de büyük şehirlerdeki 112 uygulaması bunun etkili ve başarılı
ancak geliştirilmesi ve desteklenmesi gereken bir örneğidir.
Yaz sıcakları tek başına bir etlen olmamakla beraber bir
koroner arter hastasında yani koroner damarlarında bir miktar tıkayıcı damar
sertliği gelişmiş olan hastada tam daralmaya yol açacak bir ağır stres faktörü
gibi kabul edilebilir. Dolayısıyla yaz aylarında sıcakla temas etmek bu kalp
hastalarında krizi çabuklaştırabilir. Krizin ilk belirtisi şiddetli göğüs ağrısıdır.
Göğüs ağrısı ortaya çıktığında dinlenme hemen uzanma tavsiye edilebilir.(
Örneğimizde göğüs ağrısı sonrası yürümeye devam söz konusudur.) Bu ağrının
neden kaynaklandığı düşünülmeksizin tıbbi resmi görevli yardım çağırılmalıdır(
Etraftaki en yakın doktor değil).
Yukarıdaki tüm bilgilerden anlaşılacağı gibi kris sırasından
çok, kriz öncesinde, hastalık sırasında ve risk faktörlerinin artması halinde
tanı tedavi ve tedbirler uygulanmalıdır. Çünkü miyokard infarktüsü = kalp krizi
sırasında hastaneye ulaşılıncaya kadar ölüm oranı %20-30 hastaneye ulaştıktan
sonra ise %10-20 oranındadır. Toplam olarak ele alınırsa kriz sonucu ilk 24
saatte ölüm oranı %30 ile %50 arasındadır. Buradaki ilk rakamlar yeni ikinci
rakamlar ise eski istatistikleri bildirmektedir. Dolayısıyla önemli olan krizin
geçirtilmemesi ya da geçirilmemesidir. Bu da damar sertliği açısından yukarıda
risk faktörleri fazla olan hastaların kalp muayenesine gelmeleri, kaçmamaları,
ihmal etmemeleri ile mümkündür. Ve bu tür taramalarda da sadece düz istirahat
EKGsi değil eforlu EKG (treadmill testi) ‘ nin yapılması gereklidir. Sporcular
da lisansları sağlıklıdır diye doktor tarafından imzalanırken kağıt üzerinde
değil gerçek anlamda muayeneden ve özellikle efor testinden geçirilmelidirler.
Sağlıklı kişilerin ağır antreman yapması kalp krizine yol açmaz. Önceden
hastalık varsa ancak kriz ortaya çıkar.
Defibilatörün büyük otellerde havaalanlarında, tren
istasyonlarında, uçaklarda olması kalbi durmuş hastanın yeniden canlandırılması
işleminde hız kazandıracak önemli bir tedavi aracıdır.Kalp iki şekilde durur.
Birincisi hiç kıpırdamadan(stand stil), ikincisi ise fibrile olarak yani pırpır
çalışarak. Fibrile olarak durduğu saptandığında ya da yeniden canlandırma
işleminin bir stratejisi sonucunda fibriasyona sokulduğunda defibilatör ile
kalbe elektrik şoku verilir. Böylece normal ritimle çalışması sağlanabilir.